Τεχνικές Αφύπνισης Σπόρων

Διάφορες τεχνικές λαμβάνουν χώρα για την αφύπνιση των σπόρων και την επιτάχυνση της βλάστησής τους. Το κάθε είδος, απαιτεί διαφορετική τεχνική αφύπνισης και οι περιπτώσεις διαφέρουν στο εάν ένα είδος δεν απαιτεί καμία επεξεργασία, αν απαιτεί απλά Ψυχρή Διαστρωμάτωση (cold stratification), εναλλαγή Θερμής και Ψυχρής Διαστρωμάτωσης (Double Dormancy) ή και Σκαριφησμό (Scarification).
Οι τεχνικές αυτές αναλύονται παρακάτω:

Ψυχρή Διαστρωμάτωση

1. Τοποθετείστε τους σπόρους σε πλαστική διάφανη σακούλα (με πλαστικό κλείστρο στο στόμιό της) αφού τους στρώσετε πρώτα σε υγρή άμμο ή περλίτη ή βερμικουλίτη ή απλά σε μία υγρή πετσέτα.

Το μέσον διαστρωμάτωσης πρέπει να είναι 3 φορές περισσότερο από τους σπόρους, ελαφρά υγρό (όταν πιεστεί, να μην στάζει νερό) και αποστειρωμένο.

Η ύγρανση του μέσου διαστρωμάτωσης μπορεί να γίνει σε συνδυασμό με κάποιο μυκητοκτόνο για αποφυγή μούχλας (εάν παρόλα αυτά εμφανιστεί κάποια στιγμή μούχλα, πρέπει να απομακρυνθεί το παλιό μέσον διαστρωμάτωσης και να αντικατασταθεί με καινούργιο). Εάν δεν διοχετευτεί μυκητοκτόνο, απαιτείται συνεχής έλεγχος για μούχλα ή σπόρους που εμφανίζουν σημάδια αποσύνθεσης (μούχλα ή δυσάρεστη μυρωδιά).

2. Σφραγίστε τη σακούλα και τοποθετείστε στο ψυγείο στους 1ο έως 3ο Κελσίου.

Ο χρόνος παραμονής των σπόρων στο ψυγείο εξαρτάται από το κάθε είδος. Εάν σε αυτό το διάστημα κάποιος σπόρος βλαστήσει, πρέπει να αφαιρεθεί από τη σακούλα και να φυτευτεί αμέσως.

Μούλιασμα των σπόρων σε κρύο νερό για 6 – 12 ώρες (Σκαριφησμός) ακριβώς πριν την τοποθέτησή τους στο ψυγείο ( Ψυχρή Διαστρωμάτωση), επιταχύνει τον χρόνο βλάστησης.


Θερμή Διαστρωμάτωση

Ακολουθήστε τα βήματα 1 και 2 της Ψυχρής Διαστρωμάτωσης, με την διαφορά ότι η θερμοκρασία πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 15ο – 20ο Κελσίου.
Συχνά, η απλή τοποθέτησης της σακούλας στο επάνω μέρος του ψυγείο (εξωτερικά) αρκεί για την επίτευξη αυτής της θερμοκρασίας.

Πολλά είδη, χρειάζονται και τα δύο είδη διαστρωμάτωσης, με την Θερμή να προηγείται της Ψυχρής (Double Dormancy).

Σκαριφησμός (Scarification)

Ο Σκαριφησμός είναι η διαδικασία διάσπασης του σκληρού περιβλήματος των σπόρων, έτσι ώστε να εισχωρήσει υγρασία και το έμβρυο να ξεκινήσει την βλαστική του περίοδο. Πολλοί σπόροι δέντρων δεν απαιτούν Σκαριφησμό, ενώ για αυτούς που το απαιτούν, συνήθως ένα απλό μούλιασμα σε νερό είναι αρκετό.
Ο Σκαριφησμός επιτυγχάνεται με τρείς (3) μεθόδους:
α) την Υγρή,
β) την Μηχανική, και
γ) την Χημική

• α) Υγρή Μέθοδος: Σε ένα δοχείο (π.χ. ποτήρι) βάλτε τους σπόρους και ρίξτε νερό βρύσης και κατόπιν αφήστε τους σπόρους να μουλιάσουν για 6 – 24 ώρες. Συνήθως χρησιμοποιείται νερό σε θερμοκρασία δωματίου, αλλά ορισμένα είδη απαιτούν καυτό, ζεστό, κρύο ή παγωμένο νερό. Ακολουθείστε πάντα τις οδηγίες που απαιτεί το κάθε είδος σπόρου.
• β) Μηχανική Μέθοδος: Με μία λίμα ή γυαλόχαρτο, τρίψτε το περίβλημα του σπόρου για να μειώσετε την πυκνότητά του ή για να χαράξετε την επιφάνειά του έτσι ώστε να εισχωρήσει υγρασία στο εσωτερικό. Προσοχή να μην καταστρέψετε το έμβρυο στο εσωτερικό του σπόρου.
• γ) Χημική Μέθοδος: Η χημική διάσπαση του περιβλήματος των σπόρων επιτυγχάνεται με πλύση αυτών με οξύ και χρησιμοποιείται κυρίως από επαγγελματίες παραγωγούς. Πολύ λίγα είδη απαιτούν αυτή τη μέθοδο, η οποία χρειάζεται μεγάλη προσοχή καθώς και να ακολουθηθούν πιστά οι παρακάτω οδηγίες:
1. Φορέστε προστατευτικά γυαλιά και ρούχα. Πλυθείτε αμέσως εάν στάξει οτιδήποτε επάνω στο δέρμα σας.
2. Χρησιμοποιείστε ένα μεγάλο στεγνό και καθαρό γυάλινο δοχείο (π.χ. ποτήρι ζέσεως).
3. Τοποθετείστε τους σπόρους μέσα στο γυάλινο δοχείο.
4. Προσθέστε διάλυμα Θειικού Οξέος σε διπλάσιο όγκο από αυτού των σπόρων.
5. Ανακατέψτε το μίγμα με μία γυάλινη ράβδο.
6. Περιοδικά ελέγξτε την πάχυνση του περιβλήματος των σπόρων, αφαιρώντας έναν από αυτούς και διαιρώντας τον στη μέση με ένα κοπίδι ή ψαλίδι. Παρόλο που οι σπόροι βρίσκονται στο ίδια ομάδα, μπορεί να διαφέρουν μεταξύ τους όσον αφορά την πάχυνση του περιβλήματός τους.
7. Μετά το μούλιασμα στο οξύ, σουρώστε τους σπόρους περνώντας το μίγμα μέσα από ένα δίχτυ αποστράγγισης ή κόσκινο και ξεπλύνατε τους σπόρους κάτω από τρεχούμενο νερό για 5 – 10 λεπτά.
8. Απλώστε τους σπόρους σε διηθητικό χαρτί, προσέχοντας να μην ακουμπάνε μεταξύ τους για να μην κολλήσουν, και αφήστε τους να στεγνώσουν.